IX – VIII əsrlərdə Midiya tayfaları Ahura ("hökmdar", "ruh") Mazdanın ("çox ağıllı", "yaddaşlı") – xeyirxah, xilaskar əqidəsinə pərəstiş edir və onların dini politeizmə, tayfa tanrılarına (devalara) əsaslanırdı. Ayrı-ayrı tayfalar ilahi, xeyirxah ruhlara pərəstiş edirdilər. Midiya tayfalarının ilan
nı əmr edir. Daha yaxşı olardı ki, insan bununla yanaşı özü də düzgün qərar çıxartmağa can atsın və xeyirxah məqsədə yetişmək üçün əlindən gələn hər şeyi etsin. Belə bir insana Allah düzgün yolla getməyə və bütün təşəbbüslərində doğru davranmağa hökmən kömək edər.
da ən yaxşısını seçmək hökmü daxildir. Həqiqətən də, gözəl nitq insanı yüksək əxlaqi keyfiyyətlərlə xeyirxahlaşdırır və onu faydalı işlər görməyə ruhlandırır, çünki əgər insan öz dilini günah ifadələrdən saxlaya bilirsə, onda o, özün hər hansı günahlardan da saxlaya bilir.
Fövqəluca həmçinin bildir
səmimiyyətlə Allah xatirinə – fasiləsiz olaraq insanlara bol nemətlər bəxş edən, Öz yaratdıqlarına xeyirxahlıq göstərən və onlara yeganə nemətlər nazil edən və onları hər cür fəlakətlərdən və gözlənilməz hadisələrdən qoruyan Fövqəluca Rəbb xatirinə etiqad etsinlər. Lakin kafir qəbilədaşları cavab v
klə, O, kafirləri məhv etdi və möminləri isə yer üzünün varislərinə çevirdi. O, onların nəsillərini xeyirxahinsanlar etdi, onları çoxaltdı və insanları yerin bütün guşələrinə yerləşdirdi. Haqqı izah etdikdən və inandırıcı dəlillər gətirdikdən sonra Onun ayələrini inkar edən kafirlər isə suda batırı
edilmişlərdən fərqlənmişdilər. Hərçənd onlar yürüşdə iştirak etməmişdilər, amma onların əməli hələ xeyirxahlıqdan imtina etmək deyildi və buna görə, Allah onların yürüşdə iştirak etməkdən imtina etmələri barədə bir söz işlətmir.
Altıncısı, Fövqəluca Allah bu üç nəfər müsəlmanı səmimiyyətlə yad etm
Allah və Onun qulları qarşısında vəzifələrini nöqsansız yerinə yetirirlər. Əgər insan gücü çatdığı xeyirxah bir işi görürsə, onda o, onun imkanlarından xaric olan əməllərə görə məsuliyyətdən azad edilir.
Bu ayədən bir müdrik qayda aydın olur: əgər bir nəfər bir başqasına maddi və ya fiziki kömək e
lar isə əsil səfehlər və yalançılar idilər.
Şübhə doğurmayan haqqı rədd edən və həqiqi rəhbərə və xeyirxah məsləhətçiyə itaət etməkdən boyun qaçıran, qəlbini hər bir qiyamçı iblisə təslim edən, ibadətə layiq olmayan və fayda verməyə qabiliyyəti olmayan ağaclara və daşlara etiqad edən təkəbbürlü in
rədd olunmağa layiqdir. Halbuki, əsil qulların əməlləri bəyənilməyə, özləri isə Allahın onları yeni xeyirxah əməllərə ruhlandırmasına layiqdirlər.
Sonra Uca Allah bildirir ki, tamamilə bütün insanlar nemət sahibi olmaq və şərdən qurtulmaq ümidi ilə Allaha dua edirlər, lakin bu zaman onlar müxtəlif
belə buyurduğunu xəbər verir:
"İnsan vəfat etdikdən sonra yalnız üç əməldən: daimi qalan sədəqə (xeyirxah iş), öyrətdiyi faydalı elm və ya onun üçün dua edən əməlisaleh övladdan başqa, onun bütün əməlləri kəsilir"(Müslim: 3\ 1255\ ? 1631.)
13. İslam şəriəti evlənməyi qanuniləşdirmiş və müsəlmanl
