(Dərman şahtərəsi, Fumaria officinalis). Bu birillik bitki Azərbaycanda çox gеniş yayılmışdır. Yusif İbn İsmayıl Xoyi 1311-ci ildə yazırdı ki, onun yarpaqları başqa hissələrindən daha təsirlidir. Şahtərə ödqovucu xassəsinə malikir, mədəni möhkəmləndirir, sidikqovucudur, qantəmizləyəndir və iştahı aç
nin qədəri 31 q qədər, quru ləçəklərin – 12 q qədər, həliminin isə 24 q qədər olmalıdır.
Məhəmməd Yusif Şirvani 1712-ci ildə yazırdı ki, gülab sidikqovucu təsirə malikdir, qızdırmanı salır, susuzluğu dəf еdir, gumrahеdicidir. İbn Sina yazır ki, qızılgül ləçəklərindən hazırlanmış bal mürəbbəsi (gül
r aparırdılar. Azərbaycan şe'rsevərlərinin geniş kütləsi şairin bədii yaradıcılığı ilə tanışlı-ğı məhz bu qoşma ilə başlayır, Vaqifin həyat və yaradıcılığı haqqında ən dolqun mə'lumatı isə Səməd Vurğunun məşhur "Vaqif" pyesindən alırdılar.
Biz isə tarixi mə'lumatlarımıza davam edək. Qarabağa gəldik
Səməd Yusif oğlu Vəkilov 1906-cı il martın 21-də Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı kəndində bəy nəslinə mənsub bir ailədə anadan olmuşdur. Vəkilağalılar, sonralar isə Vəkilovlar adlanan nəslin 300 illik tarixi məlumdur. Şairin anası da həmin nəsildəndir. Vəkilağalılardan çox cürətli hərbiçilər, maarifç
ar. Göydəki mələklər insan övladlarının qəbahətlərini araşdırarkən Allah hüzurunda onlara qarşı istehzalarını bildirdilər. Lakin Allahın insanların xeyrinə olan cavabı mələkləri razı salmadı və onlar yoxlamaq üçün yer üzünə mələk göndərilməsinə icazə istədilər. Bunun üçün Harut və Marut seçildi. Əfs
izə ayələrini (möcüzələrini, dəlillərini) göstərən, göydən ruzi (hər şeyi göyərdən yağış) endirən məhz Odur. (Bu ayələrdən) ancaq (tövbə edib Rəbbinə) dönən (Ona şərik qoşmaqdan imtina edən) kimsə ibrət alar!
14.(Ey möminlər!) Kafirlərə xoş gəlməsə də, Allaha dini yalnız Ona xas edərək (ixlasla)
.12.
Yusuf (Yusif) surəsi
(Məkkədə nazil olmuşdur, 111 ayədir)
Bismillahir–rəhmanir-rəhim!
1.Əlif, Lam, Ra! Bunlar açıq-aydın Kitabın (Quranın) ayələridir!
2.(Ey Məkkə əhli!) Biz onu ərəbcə bir Quran olaraq nazil etdik ki, (mənasını) anlayasınız.
3.(Ya Rəsulum!) Biz bu Quranı sənə vəhy
dən deyil) ancaq şəhər əhlindən olub özlərinə vəhy etdiyimiz neçə-neçə kişilər (qadın, mələk yox, məhz kişi peyğəmbərlər) göndərdik. Məgər (bu müşriklər) yer üzündə gəzib dolaşmırlarmı ki, özlərindən əvvəl gəlib-gedənlərin (məhv olmuş xalqların, tayfaların) aqibətinin necə olduğunu görsünlər? Həqiqə
izə ayələrini (möcüzələrini, dəlillərini) göstərən, göydən ruzi (hər şeyi göyərdən yağış) endirən məhz Odur. (Bu ayələrdən) ancaq (tövbə edib Rəbbinə) dönən (Ona şərik qoşmaqdan imtina edən) kimsə ibrət alar!
14 (Ey möminlər!) Kafirlərə xoş gəlməsə də, Allaha dini yalnız Ona aid edərək (ixlasla) i
